Obsesif Kompülsif Bozukluk Nedir?

Her sağlıklı insan, hayatının belli dönemlerinde çeşitli konular hakkında endişeye kapılabilir ve evham yapabilir. Fakat genelde bu tip duygularla baş edilir ve sorunlar yaşamı etkilemeden hayat devam eder. Fakat takıntılı düşüncelerin günlük rutinimizi bozacak düzeye gelmesine OBSESİF-KOMPÜLSİF BOZUKLUK adı verilmektedir ve bu durum ruhsal hastalıklar arasında yer almaktadır

 Obsesyon

 Hastalığın iki temel semptomundan biri olan obsesyon, zihinden uzaklaşmayan takıntılı fikir ve dürtülerdir.  Bu fikirler tamamen kişinin isteklerinden ve düşüncelerinden bağımsız olarak gelişirler. Kişi tarafından mantığa aykırı olarak değerlendirilseler bile kişi elinde olmadan bunlardan kopamaz. Hastalığın iki temel semptomundan biri olan obsesyon, zihinden uzaklaştırılamayan takıntılı düşünceler ve dürtüler olarak tanımlanabilir. Kişinin iradesi dışında zihninde beliren, zihinden uzaklaştırılamayan, genellikle mantıksız, sıkıntı verici ve tekrar eden düşünceler obsesyon olarak anlatılabilir. Bu durum da anksiyeteye neden olur.

 Kompulsiyon

 Hastalığın bir diğer semptomu olan kompülsiyonlar da, obsesyonlar sebebiyle ortaya çıkan rahatsızlığı ortadan kaldırmak için sürekli tekrar edilen düşünce veya davranışlardır (kompülsiyon ya da zorlantı).  Genellikle mantıksız olan bu hareket ya da düşünceler, obsesyon nedeniyle ortaya çıkan sıkıntılardan kurtulmak amacıyla kullanılan araçlardır. Obsesyonlardan kaynaklanan sıkıntıları gidermek için başvurulan ve genellikle mantıksız olan düşünce ve davranışlar “kompülsiyon” ya da “zorlantı” olarak tanımlanırlar. Örneğin bazı eşyaları eline aldığında ya da bazı kişilerle el sıkıştığında elinin kirlendiğini düşünmek obsesyondur. Bu düşüncenin yarattığı sıkıntıdan kurtulmak amacıyla ellerin hırpalanırcasına defalarca yıkanması ise kompülsiyondur.  Obsesif Kompulsif Bozukluk tanısı konulan kişiler kompülsiyonların mantıksız olduğunun farkındadırlar ama bu hareketleri yapmaktan kendilerini alıkoyamazlar.

Obsesif Kompülsif Bozukluk Belirtileri

 Obsesyonlar ve kompülsiyonlar toplumlara ve kültürlere göre değişim gösterebilir. Ülkemizde ve dünyada en çok gözüken OKB belirtileri arasında temizlik hastalığı veya kirlilik korkusu olarak görülen durum, eşyaları simetrik yapmaya çalışma, kapıyı kilitlediğinden ya da ocağı kapattığından emin olamama ve sürekli kontrol etme hali vardır. Obsesif kompulsif bozukluk belirtileri; hastanın takıntısına göre eşyaları simetrik yapmaya çalışma, ellerini çok sık yıkama ya da kapıyı kilitlediğinden emin olamama gibi belirtiler olabilir. The Big Bang Theory dizisinin sevilen karakteri Sheldon’ın kapıları üç kere çalması da bu belirtilerden birisi olabilir. Hastanın aklına sürekli gelen “kalıplaşmış formlar” yani genelde negatif ve gereksiz olan fikirler, imajlar ya da dürtüler; hastanın yapmamayı, düşünmemeyi denediği formlardır ama genellikle bu denemelerde başarısız olur. Hastanın bu düşünceleri ve davranışları çevredeki kişiler tarafından (genellikle) anlamsız kabul edilen ama hastanın olağan davranış ve düşünce biçimi olduğu varsayılan fikirler – hareketlerdir.

 Obsesif Kompülsif Bozukluk Nedenleri

 Nedenlerin çok çeşitli olduğu düşünülse de kesin bir neden tespit edilememiştir. Genetik nedenler önemli bir yer tutmaktadır. Anne babada veya birinci derece akrabalarda OKB varsa, bu OKB görülme olasılığını artıran bir faktördür. Obsesif kompülsif bozukluğa neden olduğu düşünülen faktörler içinde öne çıkanlar “beyin işlevinin bozulması ve serotonin maddesinin işlevinde bozukluk olması” ile “çocukluk travmaları” olarak verilebilir. OKB nedenleri arasında öne çıkan etkenlerden birisi olan çocukluk travmalarının yanı sıra “Beyin işlevinde bozukluk meydana gelmesi veya beyin içinde bulunan serotonin maddesinin işlevinde bozukluk olması” da hastalığın önemli nedenlerinden birisi olarak kabul edilmektedir.   Beyin işlevinin Bozulması ve Serotoninde Bozukluk Beyin işlevinde bozukluk meydana gelmesi veya beyin içinde bulunan serotonin maddesinin işlevinde bozukluk olması da OKB’ye neden olmaktadır. Çocukluk Travmaları Özellikle cinsel istismar gibi travmalara çocuklukta maruz kalınması, OKB’nin ortaya çıkma şansını artırır. Obsesif Kompülsif Bozukluk Tedavisi Hastalığın tedavisi için birkaç farklı alternatif vardır. İlaç tedavisi ile serotonin maddesi ve işlevleri üzerine etki edilmeye çalışılır, ilaçların son derece başarılı olduğu durumlar görülmektedir. İlaca başlanan ilk günlerde hafif yan etkiler (bulantı, baş ağrısı) vs. görülse de bunlar çoğu zaman kalıcı olmaz. Obsesif kompülsif bozukluk (OKB) tedavisi, psikoterapi uygulamalarının yanı sıra (gerekirse) serotonin maddesini ve işlevlerini etkileyen ilaçlar kullanılarak yapılmaktadır. Psikoterapi de hastalığın tedavisinde önemli yer tutmaktadır. Hastaları kaygı veya korkuya sürükleyen durumlarla kontrollü olarak karşılaştırmak ve bu karşılaşmalardan doğan kaygıyı en aza indirmek için yapılan terapilere “alıştırma tedavisi” adı verilir ve etkili olmaktadır. Bu, davranışçı terapistlerin uyguladığı bir yöntemdir. Bilişsel terapi uygulamasındaki hedef ise, kişinin rahatsız olduğu düşüncelerden duyduğu sorumluluk hissini en aza indirmektedir. Bu sebeple bilişsel hatalar hasta ile birlikte belirlenir ve işlevsel olmayan fikirlerin ve davranışların, işlevli olanları ile değiştirilmesi sağlanmaya çalışır. Hem bilişsel hem de davranışçı terapi, hastalığın tedavisinde ve tekrarlamaların önlenmesinde çok etkili olur. İlaç tedavisiyle birlikte psikoterapi uygulamalarından faydalanan birçok hastada önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Tabi tedavi planının OKB konusunda uzman olan doktorlar ve terapistler tarafından yapılması ve uygulanması gerekmektedir.


Sorularınız ve cevaplarınız için bize yazabilir, yorum atabilirsiniz.